Οι εξελίξεις κι οι προοπτικές της Διεθνούς Οικονομίας είναι ραγδαίες. Ρήξεις, δημιουργική καταστροφή, ανατροπές, μετασχηματισμοί κι Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, είναι μερικές από τις εκφράσεις που κυριαρχούν και συνεχώς επαναλαμβάνονται. Οι εξελίξεις στην Αγορά δείχνουν ότι κάποιοι Ηγέτες Επιχειρήσεων πραγματοποιούν τεράστιες αλλαγές χωρίς τυμπανοκρουσίες.
Όπως έκανα και κάνω, δεν είναι σοφό να ξυπνήσεις όσους κοιμούνται. Τα γεγονότα θα τους πιάσουν στον ύπνο και τόσο το χειρότερο γι’ αυτούς.Όσο πιο σιωπηλή είναι μια Επιχειρηματική Επανάσταση τόσο το καλύτερο γι’ αυτούς που τη γνωρίζουν από μέσα, την παρακολουθούν κι ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της, όπως έκανα στη Βόρεια Αμερική και στη Ρουμανία. Κάτι ανάλογο έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου, όταν μία νέα Ενεργειακή Δύναμη, ο άνθρακας, έφερε τη Βιομηχανία στο προσκήνιο κι άλλαξε τα πάντα.
Κάτι τέτοιο συμβαίνει και σήμερα. Ο Κόσμος μας βρίσκεται σε φάση μίας δραματικής μετάβασης, την οποία οριοθετούν 4 Ανατροπές, που είναι από τις μεγαλύτερες που έχει βιώσει ποτέ η Παγκόσμια Οικονομία.
Σε σύγκριση με την Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση, αυτή η αλλαγή συμβαίνει με ταχύτητα 10 φορές μεγαλύτερη και με επιπτώσεις 3.000 φορές πιο ισχυρές. Δεν είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν αυτές τις ανατροπές, εν τούτοις δεν καταλαβαίνουν την εμβέλεια τους και τις απώτερες επιπτώσεις τους. Τα κύματα των Αλλαγών κερδίζουν συνεχώς σε δύναμη, τροφοδοτούνται το ένα από το άλλο και τελικά σαρώνουν.
Οι 4 Ανατροπές που, δημιουργούν μνημειώδεις Αλλαγές, πρόκειται για την κορύφωση της Δημιουργικής Καταστροφής, είναι, πέρα από τη Σαγκάη: Η Εποχή της Αστικοποίησης.
Η πρώτη τάση είναι η μετατόπιση του τόπου της Οικονομικής Δραστηριότητας και του Παραγωγικού Δυναμισμού σε Αναδυόμενες Αγορές (έχω αναφερθεί γι’ αυτές πολύ πιο παλιά), όπως η Κίνα και σε πόλεις εντός αυτών των Αγορών. Αυτές οι Αναδυόμενες Αγορές διέρχονται ταυτόχρονα Βιομηχανικές κι Αστικές Επαναστάσεις, μετατοπίζοντας το Κέντρο της Παγκόσμιας Οικονομίας ανατολικά και νότια, με ταχύτητα που δεν υπήρξε ποτέ πριν.
Το 2000, το 95% των Fortune Global 500 -οι μεγαλύτερες Διεθνείς Εταιρείες στον Κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Airbus, IBM, Nestle, Shell και The Coca-Cola Company-, είχαν την Έδρα τους στις Ανεπτυγμένες Οικονομίες.
Μέχρι το 2025, όταν η Κίνα θα φιλοξενήσει περισσότερες μεγάλες Εταιρείες από τις Η.Π.Α. ή την Ευρώπη, σχεδόν οι μισές από τις μεγάλες Εταιρείες του Κόσμου -που ορίζονται ως αυτές με έσοδα 1 δις δολάρια και πλέον- θα εδρεύουν σε Αναδυόμενες Αγορές. Η Ανάπτυξη έχει μετακινηθεί αλλού: στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή.
Πέρα όμως από τη μετατόπιση της Επιχειρηματικής Δραστηριότητας σε Μεγαλουπόλεις, όπως η Σαγκάη, για παράδειγμα, η Αστικοποίηση δημιουργεί και νέα Κέντρα που είναι άγνωστα στον πολύ Κόσμο και στα Στελέχη Επιχειρήσεων.
Ο Παγκόσμιος Αστικός Πληθυσμός αυξάνεται, κατά μέσο όρο, 65.000.000 Άτομα ετησίως τα 30 τελευταία χρόνια κι αντιστοιχεί στην προσθήκη 7 πόλεων, όπως το Σικάγο, κάθε χρόνο. Έτσι, σχεδόν το 50% της Παγκόσμιας Αύξησης του ΑΕΠ, μεταξύ 2010 – 2025, θα προέλθει από 440 πόλεις σε Αναδυόμενες Αγορές -το 95% από αυτές μικρές και μεσαίου μεγέθους πόλεις, τις οποίες πολλά δυτικά Στελέχη ίσως δεν είχαν καν ακούσει και δεν μπορούν να εντοπίσουν σ’ έναν χάρτη: το Χιντσού, στη βόρεια Ταϊβάν, η Πολιτεία Santa Catarina της Βραζιλίας, στα μισά του δρόμου μεταξύ του Σάο Πάολο και των συνόρων της Ουρουγουάης κι η Tianjin, μία πόλη που βρίσκεται περίπου 120 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Πεκίνου.
Το 2010, εκτιμήθηκε ότι το ΑΕΠ της Τιαντζίν ήταν περίπου 130 δις δολάρια, καθιστώντας το περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Στοκχόλμη, την Πρωτεύουσα της Σουηδίας. Μέχρι το 2025 εκτιμάται ότι το ΑΕΠ της Τανζίν θα φθάσει τα 625 δις δολάρια και θα είναι το ίδιο με το αντίστοιχο της Σουηδίας.
Η κορυφή του παγόβουνου είναι η Επιτάχυνση της Τεχνολογικής Αλλαγής.
Η δεύτερη ανατρεπτική δύναμη είναι η επιτάχυνση του πεδίου, της κλίμακας και του οικονομικού αντίκτυπου της Τεχνολογίας.
Η Τεχνολογία -από το Τυπογραφείο έως τον Ατμομηχανή και το Διαδίκτυο- υπήρξε μία Μεγάλη Δύναμη στην ανατροπή του status quo.
Η διαφορά σήμερα είναι η τεράστια πανταχού παρούσα Τεχνολογία στη ζωή μας κι η ταχύτητα της Αλλαγής. Χρειάστηκαν περισσότερα από 50 χρόνια μετά την εφεύρεση του τηλεφώνου έως ότου τα μισά Αμερικανικά σπίτια αποκτήσει ένα.
Χρειάστηκαν 38 χρόνια ραδιόφωνο για να προσελκύσουν 50 εκατομμύρια Ακροατές. Ενώ, το Facebook προσέλκυσε 6.000.000 Χρήστες τον πρώτο χρόνο του κι ο αριθμός αυτός πολλαπλασιάστηκε 100 φορές τα επόμενα 5 χρόνια.
Η Υπηρεσία Κινητής Τηλεφωνίας και φωνητικών μηνυμάτων της Κίνας WeChat έχει 300.000.000 Χρήστες, περισσότερο από ολόκληρο τον ενήλικο πληθυσμό των Η.Π.Α. Η ταχεία υιοθέτηση προσκαλεί την επιταχυνόμενη Καινοτομία.
Το 2009, 2 χρόνια μετά την κυκλοφορία του iPhone, Προγραμματιστές είχαν δημιουργήσει περίπου 150.000 εφαρμογές. Μέχρι το 2014, ο αριθμός αυτός είχε φτάσει τα 1,2 εκατομμύρια κι οι Χρήστες είχαν κατεβάσει περισσότερες από 75 δις συνολικές εφαρμογές, περισσότερες από 10 για κάθε Άτομο στον πλανήτη.
Η Καινοτομία γρήγορα έχει πολλαπλασιαστεί κι εξαπλωθεί τα τελευταία χρόνια κι είναι έτοιμη ν’ αλλάξει και ν’ αναπτυχθεί μ’ εκθετική ταχύτητα, πέρα από τη δύναμη της Ανθρώπινης Διαίσθησης να προβλέψει.
Η ισχύς επεξεργασίας κι η συνδεσιμότητα είναι μόνο μέρος της Ιστορίας. Ο αντίκτυπος τους πολλαπλασιάζεται με την ταυτόχρονη Επανάσταση Δεδομένων, η οποία τοποθετεί πρωτοφανείς ποσότητες Πληροφοριών στα χέρια των Καταναλωτών και των Επιχειρήσεων και στον πολλαπλασιασμό των Επιχειρηματικών Μοντέλων που υποστηρίζονται από την Τεχνολογία, από Διαδικτυακές Πλατφόρμες Λιανικής, όπως η Alibaba έως εφαρμογές γι’ αυτοκίνητα, όπως το Uber.
Χάρη σε αυτές τις Δυνάμεις που αλληλοενισχύονται, όλο και περισσότεροι Άνθρωποι θ’ απολαύσουν μία Χρυσή Εποχή άμεσης Επικοινωνίας κι απεριόριστων Πληροφοριών.
Η Τεχνολογία, στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων, προσφέρει μια εντυπωσιακή Ανάπτυξη στις Αναπτυσσόμενες Οικονομίες, οι οποίες σε χρόνο ρεκόρ θα βρεθούν σε απίστευτα πριν λίγα χρόνια επίπεδα.
Πριν από 20 χρόνια το 3% του Παγκόσμιου Πληθυσμού είχε Κινητό Τηλέφωνο. Σήμερα, το αντίστοιχο ποσοστό, είναι 75%, ενώ το 40% των Ανθρώπων έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο.
Η Τεχνολογία επιτρέπει σ’ Επιχειρήσεις, όπως η What’s App, ν’ ανεβαίνουν τα σκαλιά της επιτυχίας με τεράστια ταχύτητα, ενώ χρησιμοποιούν ελάχιστο Κεφάλαιο. Στις ημέρες μας, Επιχειρηματίες και Νεοφυείς Εταιρίες (start-up), Νεοσύστατες Επιχειρήσεις απολαμβάνουν συχνά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μεγάλες.
Ο έντονος ρυθμός της Τεχνολογικής Πραγματικότητας και της Καινοτομίας, μειώνει τον κύκλο ζωής των Εταιρειών κι αναγκάζει τα Στελέχη να λαμβάνουν Αποφάσεις και να δεσμεύουν Πόρους πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Όσοι βραδυπορούν είναι κι οι χαμένοι.
Εμπόριο, Άνθρωποι, Χρηματοδότηση και Δεδομένα.
Η τρίτη Ανατρεπτική Δύναμη, είναι ο βαθμός στον οποίο ο Κόσμος είναι πολύ πιο συνδεδεμένος μέσω του Εμπορίου, μέσω Κινήσεων Κεφαλαίων, Ανθρώπων και Πληροφοριών (Δεδομένα κι Επικοινωνία), Ροές.
Στο Εμπόριο και στη Χρηματοδότηση, που αποτελούν από καιρό μέρος της Ιστορίας της Παγκοσμιοποίησης, τις τελευταίες δεκαετίες, υπήρξαν σημαντικές αλλαγές: αντί μίας σειράς Γραμμών που συνδέουν μεγάλους Εμπορικούς Κόμβους στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, το Παγκόσμιο Σύστημα Συναλλαγών έχει επεκταθεί σ’ έναν περίπλοκο, εκτεταμένο Ιστό.
Η Ασία γίνεται η μεγαλύτερη Εμπορική Περιοχή στον Κόσμο. Οι Ροές Νότου – Νότου, μεταξύ των Αναδυόμενων Αγορών, διπλασίασαν το Μερίδιό τους στο Παγκόσμιο Εμπόριο κατά την τελευταία δεκαετία.
Ο όγκος των Συναλλαγών μεταξύ Κίνας κι Αφρικής αυξήθηκε από 9 δις δολάρια το 2000, σε 211 δις δολάρια το 2012. Οι Παγκόσμιες Ροές Κεφαλαίων αυξήθηκαν 25 φορές μεταξύ 1980 – 2007. Περισσότεροι από ένα δις Άνθρωποι διέσχισαν τα σύνορα το 2009, 5 φορές περισσότεροι από το 1980. Αυτοί οι τρεις τύποι Συνδέσεων σταμάτησαν όλοι κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Ύφεσης του 2008 κι έκτοτε έχουν ανακάμψει αργά.
Όμως, οι Σύνδεσμοι που έχουν σφυριλατηθεί από την Τεχνολογία, έχουν προχωρήσει χωρίς διακοπή και με αυξανόμενη ταχύτητα, οδηγώντας σε μία νέα δυναμική φάση Παγκοσμιοποίησης, δημιουργώντας ασύγκριτες ευκαιρίες και προκαλώντας απροσδόκητη Αστάθεια.
Το να γερνάς δεν είναι αυτό που κάποτε ήταν
Ο Ανθρώπινος Πληθυσμός γερνά. Η γονιμότητα μειώνεται κι ο Παγκόσμιος Πληθυσμός ανεβαίνει σε ηλικία. Ενώ η γήρανση ήταν εμφανής στις Ανεπτυγμένες Οικονομίες, εδώ κι αρκετό καιρό -η Ιαπωνία κι η Ρωσία είδαν τον πληθυσμό τους να μειώνεται τα τελευταία χρόνια-, το Δημογραφικό Έλλειμμα εξαπλώνεται πλέον στην Κίνα και σύντομα θα φτάσει στη Λατινική Αμερική.
Για πρώτη φορά στην Ανθρώπινη Ιστορία, η Γήρανση σημαίνει ότι ο Πληθυσμός του Πλανήτη θα είναι γερασμένος στα μεγαλύτερα μέρη του Κόσμου.
Πριν από 30 χρόνια, μόνο ένα μικρό μερίδιο του Παγκόσμιου Πληθυσμού ζούσε σε λίγες Χώρες με ποσοστά γονιμότητας σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα που χρειάζονταν για την αντικατάσταση κάθε Γενιάς: 2,1 παιδιά ανά Γυναίκα. Μέχρι το 2013, περίπου το 60% του Παγκόσμιου Πληθυσμού ζούσε σε Χώρες με ποσοστά γονιμότητας κάτω από το ποσοστό αντικατάστασης. Αυτή είναι μια αλλαγή που λέει πολλά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι έως το 2060, o πληθυσμός της Γερμανίας θα συρρικνωθεί κατά το 1/5 κι ο αριθμός των Ατόμων σε Ηλικία Εργασίας θα μειωθεί από 54 εκατομμύρια το 2010 σε 36 εκατομμύρια το 2060, ένα επίπεδο που προβλέπεται να είναι μικρότερο από αυτό της Γαλλίας.Το Εργατικό Δυναμικό της Κίνας κορυφώθηκε το 2012, λόγω των δημογραφικών τάσεων που βασίζονται στο Εισόδημα.
Στην Ταϊλάνδη, το ποσοστό γονιμότητας έχει μειωθεί από 5 στη δεκαετία του 1970 σε 1,4 σήμερα. Ένα μικρότερο Εργατικό Δυναμικό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση στην Παραγωγικότητα, γεγονός αρνητικό γιά τον Οικονομικό Δυναμισμό εν γένει.
Οι παραπάνω Πραγματικότητες δεν ξορκίζονται και δεν γυρίζουν πίσω, εκτός κι αυτό το ίδιο το Σύμπαν αντιστραφεί. Κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι παραπάνω 4 Ανατροπές συμβαίνουν μαζεμένες και σε αυξανόμενη κλίμακα, στην παρούσα φάση της Παγκόσμιας Οικονομίας, είναι η απόδειξη ότι η επίδρασή τους θα έχει διάρκεια και θα επιφέρει και μεταλασσόμενους Μετασχηματισμούς.
Είναι κατάδηλο ότι ο Κόσμος αλλάζει ριζικά και διαφέρει από αυτόν στον οποίον πολλοί από μας μεγάλωσαν, πρόκοψαν και σχημάτισαν Αντιλήψεις για να λαμβάνουν ζωτικής σημασίας Αποφάσεις.
Κάποιες Προβλέψεις και Σχέδια μας για το εγγύς και το μακρινό μέλλον τελούν υπό Αναθεώρηση: πολλές από τις υποθέσεις, τις τάσεις και τις συνθήκες που στο παρελθόν είχαν αποδειχτεί αξιόπιστες, ξαφνικά έχουν χάσει μεγάλο μέρος της απήχησης τους. Στην σημερινή περίοδο, έχουμε απίστευτες ποσότητες Δεδομένων και Συμβουλών στην διάθεσή μας: τo iPhone ή το Samsung Galaxy, περιέχει πολύ περισσότερες πληροφορίες κ’ ισχύ Επεξεργασίας από τον αρχικό Υπερυπολογιστή. Αλλά, εργαζόμαστε σ’ έναν Κόσμο στον οποίο ακόμη οι Προβλέψεις των Επαγγελματιών δεν ξεφεύγουν από τη ρουτίνα της συνήθειας. Αυτό οφείλεται στο ότι η διαίσθησή μας διαμορφώθηκε από ένα σύνολο Εμπειριών κ’ Ιδεών για το πώς λειτουργούσαν τα πράγματα σε μια εποχή που οι Αλλαγές ήταν στοιχειώδεις και κάπως προβλέψιμες.
Η Παγκοσμιοποίηση ωφέλησε τους καθιερωμένους και καλά συνδεδεμένους, ανοίγοντας νέες Αγορές με σχετική ευκολία. Οι Αγορές Εργασίας λειτούργησαν αρκετά αξιόπιστα κι οι Τιμές των Πόρων μειώθηκαν. Τα πράγματα έχουν σταματήσει να λειτουργούν έτσι και δεν θα λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο στο μέλλον.
Αν κοιτάξουμε τον Κόσμο στο παρελθόν και λάβουμε Αποφάσεις με βάση τη Διαίσθηση περασμένων Εμπειριών, θα κάνουμε λάθος. Στον νέο Κόσμο τα Στελέχη, οι Υπεύθυνοι χάραξης Πολιτικής και τ’ άτομα, πρέπει να ελέγχουν τις Διαισθήσεις τους από τα πρώτα βήματα και να τις επανατοποθετήσουν με τόλμη, εάν είναι απαραίτητο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για οργανισμούς που είχαν μεγάλη επιτυχία.
Η επανεξέταση των υποθέσεων μας για τον Κόσμο στον οποίο ζούμε -και δεν κάνουμε κάτι- θ’ αφήσει πολλούς από εμάς εξαιρετικά ευάλωτους.
Η απόκτηση μίας ξεκάθαρης προοπτικής για το πώς να διαπραγματευτούμε το μεταβαλλόμενο τοπίο θα μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε να πετύχουμε.
Βασίλειος Γκίκας. – Βιογραφικό Σημείωμα
Γεννήθηκε στον Δήμο Αθηναίων στις 6 Ιουνίου 1953. Έκανε Μέσες Σπουδές ως Μαθητής Γυμνασίου και αργότερα στα Λογιστικά και στα Τουριστικά. Μέσα σε 10 χρόνια, ως Λογιστής, έγινε Συμπράττων Σύμβουλος σε Ελληνική Κατασκευαστική Ανώνυμη Εταιρεία. Αμέσως μετά από τις δύο αυτές Μέσες Επαγγελματικές Σπουδές, απέκτησε, στις Η.Π.Α., Διδακτορικά στην Οικονομία, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και στη Θεολογία. Από το 1988 ξεκίνησε η μεγάλη ανοδική του πορεία στο Μόντρεαλ του Καναδά, στο Ιάσιο της Ρουμανίας και σε έξι Πολιτείες των Η.Π.Α., στις Επιχειρήσεις, στην Πανεπιστημιακή του καριέρα, οπότε έφτασε το 2001 να γίνει Κοσμήτορας της Εκπαίδευσης, πρώτα στη Μινεσότα και ύστερα στην Πενσυλβάνια. Παράλληλα, από το 1984 ασχολείται και με την Πολιτική, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις Η.Π.Α.
