Ο Χρήστος Κιούπης είναι Δημοσιογράφος και Πρόεδρος της Ένωσης Ρουμελιωτών Γαλατσίου Λαμπρινής.
Το παράδειγμα του Όρμπαν στην Ουγγαρία, οι κάμερες που γίνονται μέσα σκλαβιάς, η τηλεργασία και η αμφισβήτηση δικαιωμάτων και κατακτήσεων, οι τελευταίες δραματικές εξελίξεις στην κρίση που έχει προκαλέσει παγκοσμίως ο κορονοϊός, φέρνουν στο προσκήνιο το βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ «1984 Ο Μεγάλος Αδελφός».
Το 1984, όπως αναφέρεται στην εισαγωγική παρουσίαση του βιβλίου ήταν τότε το μέλλον, σήμερα είναι παρελθόν, αλλά δεν παύει να είναι πάντα μια χρονιά του μέλλοντος που απειλεί την ανθρώπινη ιστορία. Οι μέρες του εγκλεισμού και της καραντίνας άλλωστε που βιώνουμε όλοι μας, καθιστούν σαφές ότι ο «Μεγάλος Αδελφός» είναι ήδη εδώ και απειλεί να τινάξει στον αέρα δικαιώματα και κατακτήσεις. Για να γίνουν σαφείς οι κίνδυνοι που ελλοχεύει η νέα πραγματικότητα, ας δούμε τι συμβαίνει στη Μόσχα, όπου περισσότερες από 100.000 κάμερες, παρακολουθούν όσους είναι σε καραντίνα λόγω του κορονοϊού.
Στις βάσεις δεδομένων υπάρχουν οι διευθύνσεις τους, τα νούμερα των τηλεφώνων τους, αντίγραφα των διαβατηρίων τους και όποιος σπάει την καραντίνα συλλαμβάνεται σε πραγματικό χρόνο από την αστυνομία. Θα μπορούσε ασφαλώς να ισχυριστεί κανείς πρόκειται για μεμονωμένο φαινόμενο με στόχο την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά τα δεδομένα είναι τέτοια που δεν οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα. Το Zoom, η δημοφιλέστερη πλατφόρμα βιντεοδιασκέψεων στην εποχή της τηλεργασίας, και της online επικοινωνίας, αναγκάστηκε πρόσφατα να απολογηθεί για τα έως τώρα προβλήματα ασφάλειας.
Στην ουσία δηλαδή οι χρήστες γίνονται η εύκολη λεία για τους χάκερ, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή μπορούν να παγιδέψουν μικρόφωνο και κάμερα, που από εργαλεία δουλειάς γίνονται μέσα σκλαβιάς. Εάν προσθέσουμε τώρα, ότι κινητά τηλέφωνα και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, δίνουν τη δυνατότητα για τεράστια συγκέντρωση προσωπικών δεδομένων, γίνεται αντιληπτό ότι η εποχή του Big Brother μόλις άρχισε.
Αυτή βέβαια είναι η μια όψη της πραγματικότητας που δημιουργεί η κρίση του κορονοϊού, καθώς η άλλη που είναι και η πιο ζοφερή έχει σχέση με τις μεγάλες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις. Έννοιες όπως τηλεργασία και εκ περιτροπής εργασία, προστίθενται σ’ αυτές της μερικής απασχόλησης και της ευελιξίας και διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ στην αγορά εργασίας. Τα όρια ανάμεσα στη δουλειά με δικαιώματα και την υποαπασχόληση και την ανεργία γίνονται ακόμη πιο θολά και το μόνο βέβαιο είναι ότι οδηγούν σε περαιτέρω φτωχοποίηση τα μεσαία και λαϊκά εισοδήματα.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, οι κίνδυνοι για οικονομίες όπως η ελληνική που βασίζονται σε παροχή υπηρεσιών όπως για παράδειγμα ο τουρισμός, είναι ακόμη μεγαλύτεροι. Η έκθεση του ΟΟΣΑ με αφορμή τον κορονοϊό αναφέρει τα εξής: • «Για την Ελλάδα η δυνητική αρχική επίπτωση που θα έχουν στη δραστηριότητα τα μερικά ή ολοκληρωτικά shutdown ως ποσοστό του ΑΕΠ σε συνεχείς τιμές, πλησιάζει το -35%». • «Ο λόγος διότι ο τουρισμός, η εστίαση και άλλοι κλάδοι που πλήττονται ιδιαίτερα από τα shutdown, φαίνεται να έχουν υπερβολικά μεγάλη συμμετοχή στη διαμόρφωση του Ελληνικού ΑΕΠ»
Το ερώτημα που θέτουν όλο και περισσότεροι είναι εάν οι συνθήκες που διαμορφώνει η κρίση του κορονοϊού, μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε επισιτιστική κρίση. Τέτοιο ζήτημα για την ώρα δεν υπάρχει λόγω της επάρκειας τροφίμων στην αγορά, αλλά ουδείς μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για τη διάρκεια της κρίσης και τι θα συμβεί εάν κλείσουν τα σύνορα.
Η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού ήρθε για να επιβεβαιώσει το πόσο σαθρό είναι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η άρνηση αλληλεγγύης του πλούσιου Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία) στον φτωχό Νότο (Ιταλία Ισπανία) που πληρώνει το βαρύτερο τίμημα της κρίσης, δείχνει πως ίσως να βρισκόμαστε στο τέλος της Ε.Ε. Το παράδειγμα του Όρμπαν στην Ουγγαρία που θα κυβερνά επ’ αόριστον με Διατάγματα, επιβεβαιώνει ότι επίδοξοι δικτάτορες αμφισβητούν βασικές έννοιες του ευρωπαϊκού κεκτημένου όπως η Δημοκρατία και η ελευθερία.
Η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού κάποια στιγμή θα τελειώσει, αλλά τα δύσκολα όπως γίνεται αντιληπτό είναι μπροστά μας, καθώς το έδαφος είναι πλέον πολύ καλά προετοιμασμένο. Το ερώτημα που πρέπει πλέον όλοι να απαντήσουμε είναι εάν θέλουμε να έχουμε την τύχη του ήρωα του Όργουελ, ο οποίος με δάκρυα… χαράς συνειδητοποιεί, ότι ανέκαθεν αγαπούσε τον Μεγάλο Αδελφό.
