Μετά την ύβρη έρχεται η νέμεσις
Πολιτική Ανάλυση της Μαρίας Άνθη
Τούτες τις ώρες, ευχή όλων μας είναι η καταπολέμηση της πανδημίας
του κορωνοϊού που καθε μέρα στοιχίζει τη ζωή εκατοντάδων
συνανθρώπων μας αποδεκατίζοντας πληθυσμούς και αυξάνοντας
ραγδαία τα κρούσματα σε κάθε μέρος του πλανήτη. Πέρα από την
ευχή για την εύρεση του ολυπόθητου φαρμάκου ερχόμαστε
αντιμέτωποι με μια κατάσταση που έχει επιφέρει απρόβλεπτες
συνέπειες παγκσμίως σαν να ήλθε μια προειδοποίηση για αλλαγή
πλεύσης όσο γίνεται πιο γρήγορα στα πολιτικά και οικονομικά
πράγματα απαραιτήτως. Κι ετούτο γιατί τα νούμερα από τους
θανάτους είναι σοκαριστικά. Καμία αντιμετώπιση του εχθρού γιατί
αυτή τη φορά από ότι φαίνεται ο εχθρός είναι ισχυρός και δεν είναι
μια κρίση τεχνητή, ούτε κάποια πτώση του χρηματιστηρίου.
Ο Κορωνοϊός αφήνει χάος πίσω του και οι υπουργοί των οικονομικών
των κρατών μελών καλούνται να πληρώσουν το μάρμαρο. Ήδη όμως η
πανδημία έδειξε ότι το Ευρωπαϊκό σύστημα υγείας αδυνατεί να
αντεπεξέλθει, ενώ ένα μεγάλο έλλειμμα του προϋπολογισμού του
εκτινάσσεται στα ύψη, όπως παράλληλα αυξάνεται και το χρέος, με
μια οικονομία στάσιμη που παραλύει μέρα με την ημέρα και δεν είναι
μόνο η Ευρώπη είναι παγκόσμιο το πλήγμα. Τώρα καλούμεθα όλοι
λίγο πολύ να πληρώσουμε εν μέσω θυέλλης κορωνοϊού τη λαθεμένη
πολιτική δεκαετιών. Αναζητείται ένα μοντέλο ανάπτυξης προς μια
άλλη κατεύθυνση πιο κοινωνική και ουσιαστική που δεν θα ανεβάζει
την ασημαντότητα δεν θα έχει την ύβρη την αντι-ανθρώπινη πλευρά
γιατί πάντοτε μετά την ύβρη έρχεται η νέμεσις. Αυτό είναι ο
κορωνοϊός το πρόσωπο της ίδιας της νεμέσεως που δεν έχουμε το
σθένος να σηκώσουμε, τόσο βαρύ πια είναι το φορτίο της στου ώμους
μας. Καθώς οι οικονομίες βαδίζουν προς το τέλμα τους, για την
αποφυγή ενός κραχ το οποίο ίσως και να έπεται, αλλά και για την
αντιμετώπιση – κυρίως υγειονομικώς- τέτοιων περιπτώσεεων,
εξαγγέλονται πακέτα στήριξης για την Ευρώπη και την Ελλάδα και
ξαφνικά αλλάζουν όλα τα δεδομένα.
Οι Ενώσεις κρατών
χρηματοδοτούν το σύστημα υγείας και επιδοτούν την ανεργία με 750
δις ευρώ για όλα τα κράτη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τα
χρήματα αυτά θα διατεθούν κυρίως σε υποδομές υγείας, σε
προσωπικό υγείας όπως γιατροί, νοσηλευτές κ.λ.π καθώς και
επιδόματα ανέργων.
Για την Ελλάδα εξαγγέλθηκε πακέτο μέτρων 10 δις ευρώ εκ των
οποίων τα 3,8 δις ευρώ αφορούν την στήριξη εκείνων που πλήττονται
άμεσα. Εδώ βλέπουμε να αλλάζουν οι συσχετισμοί, να κυριαρχεί ο
πολιτικός παρεμβατισμός τη στιγμή που ήταν ανύπαρκτος και το
πρώτο λόγο πάντα είχαν οι αγορές και οι τράπεζες. Πού πήγαιναν τα
χρήματα μέχρι τώρα; και τι ρόλο έπαιζε το κράτος; Εφόσον οι τράπεζες
είχαν την ηγεμονία και αυτό είναι γνωστό, οι επενδύσεις πήγαιναν για
καταναλωτικά προϊόντα με κορωνίδα της αγορά των ακινήτων, που
μας οδήγησε στη μεγάλη φούσκα του 2008 αλλά και σε διάφορα άλλα
δήθεν πρώτης ανάγκης ενώ στην ουσία δεν ήταν όπως αυτοκίνητα,
διακοπές, είδη πολυτελείας. Αυτά όλα ήταν πέραν του οικογενειακού
προϋπολογισμού με εργαλείο την πιστωτική κάρτα και τα υψηλά
επιτόκια. Αυτά επέφεραν μεγάλα κέρδη στις τράπεζες και στις
πολυεθνικές που τελικά κατηύθυναν την αγορά και τις επενδύσεις σε
αυτούς τους τομείς. Αντίθετα τομείς από την υγεία και από τη
δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υποχρηματοδοτούντο.
Ακόμα και στα καλύτερα συστήματα υγείας δεν υπάρχουν επαρκείς
κλίνες για εντατική θεραπεία και το αναγκαίο προσωπικό. Μετά το
2008 είχαμε οριζόντιες περικοπές και κάποιες επενδύσεις για
κερδοσκοπικούς σκοπούς όπου και συνεχίστηκαν και τα επόμενα
χρόνια. Είχαμε συγκεκριμένες επιδοτήσεις σε τομείς κερδοσκοπικών
επιχειρήσεων ενώ συνεχίστηκε η υποχρηματοδότηση των ζωτικών
αναγκών διατροφής και υγείας. Τώρα ο κορωνοϊός ήλθε σαν νέμεσις
αυτής της αλόγιστης οικονομικής συμπεριφοράς στην παγκόσμια
αγορά. Οι όροι τώρα αντιστρέφονται δίνεται προτεραιότητα στις
επενδύσεις για την υγεία και άλλες ζωτικές ανάγκες της κοινωνίας.
Αυτό το ρόλο δεν μπορεί να τον παίξει καμία πολυεθνική καμία
εταιρία παρά μόνο η Ένωση Κρατών η οποία έχει και το εκδοτικό
προνόμιο της νομισματικής πολιτικής ώστε να τονώσει τη ρευστότητα
που χρειάζεται και αυτό γίνεται τούτη τη στιγμή. Γίνεται κατ’ ανάγκη,
οι αγορές δεν αντιδρούν πλέον στον έντονο κρατικό παρεμβατισμό ο
οποίος γίνεται υπέρ της κοινωνίας. Απλούστατα δεν υπάρχει κανένα
ορθολογικό επιχείρημα που μπορεί να εμποδίσει τα κράτη, να πάρουν
μέτρα για έναν θανάσιμο κίνδυνο που απειλεί ολόκληρη κοινωνία.
Εκ των πραγμάτων τίθεται η αξία της ζωής πάνω από τις χρηματιστικές
αξίες των αγορών. Έτσι γεννιέται ένας νέος ρυθμιστικός ρόλος των
κρατών. Η πολιτική ξανατίθεται πάνω από την οικονομία. Και η
οικονομία οφείλει να εξυπηρετεί όλη τη κοινωνία διαφορετικά
επέρχεται το χάος.
