Καθηγητής Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ο νέος κοροναϊός CONVID-19 του 2020, φαίνεται πως πέρα από τα ανθρώπινα θύματα που αφήνει
στο διάβα του, προκαλεί και σημαντικούς τριγμούς στις παγκόσμιες οικονομίες. Τριγμούς με
ανυπολόγιστες συνέπειες που ίσως οδηγήσουν αρκετές οικονομίες σε συνθήκες Β΄ Παγκοσμίου
Πολέμου.
Ο ιός αυτός έχει προκαλέσει πάνω από 13..000 θανάτους ξεκινώντας μια παγκόσμια υγειονομική και
οικονομική κρίση από την Κίνα όπου και έχει διακόψει μεταφορές, εμπορικές ανταλλαγές, λειτουργία
επιχειρήσεων, προχωρώντας φυσικά, σε πολλές ακόμη χώρες.
Η εκτίμηση για την οικονομία της Ευρώπης λόγω του Convid-19 αναφέρεται σε απώλειες που
αγγίζουν και ίσως και να ξεπερνούν το 1 τρις ευρώ.
Η πανδημία αποδυναμώνει την εσωτερική ζήτηση, οδηγώντας τη μεγαλύτερη και ισχυρότερη
οικονομία της ευρωζώνης τη Γερμανία σε ύφεση. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η γερμανική οικονομία
το τελευταίο τρίμηνο του 2019 είχε καταγράψει στασιμότητα, λόγω της μείωσης των εξαγωγών της.
Στην κατεξοχήν πληγείσα χώρα της Ευρώπης, την Ιταλία, η οικονομική ζημιά για τον τουριστικό
κλάδο, εξαιτίας των συνεπειών του κοροναϊού, αποδεικνύεται βαρύτατη. Σύμφωνα με την ιταλική
εμπορική ένωση Confcommercio, το τρίμηνο Μαρτίου-Μαΐου η Ιταλία πρόκειται να χάσει, συνολικά,
τριάντα ένα εκατομμύρια τουρίστες, με οικονομική ζημιά η οποία θα αγγίξει τα 7,4 δισεκατομμύρια
ευρώ.Σημαντικό είναι ότι ο ιός έπληξε την Ιταλία κατά τρόπο μυστηριώδη μέχρι σήμερα!
Τη μόνη χώρα στην οποία δε θα θέλαμε να συμβεί κάτι τέτοιο λόγω του υπερβολικού χρέους της και
της στασιμότητας οικονομικής ανάπτυξης. Χτύπησε την οικονομία της οδηγώντας την σε ύφεση
(ίσως -0,1% για το 2020 από στάσιμη που ήταν η πρόβλεψη μέχρι σήμερα) προκαλώντας φυγή από
τα ομόλογά της λόγω πολύ υψηλής σχέσης χρέους προς ΑΕΠ, γεγονός που επηρεάζει και τα δικά μας
ομόλογα λόγω κυρίως της ομοιότητας της παθογένειας. Με άλλα λόγια, η κρίση έπληξε τον ασθενή
της Ευρώπης με οικονομικές συνέπειες για όλη την ευρωζώνη.
Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα θέλουν πολύ προσεκτική αποτίμηση παρόλο που σε γενικές
γραμμές βρισκόμαστε εκτός διεθνών γραμμών παραγωγής αλλά εξαρτώμεθα σημαντικά από τον
τουρισμό (συμμετέχει με 25% στο ΑΕΠ της χώρας).
Οι οικονομικές, όμως, επιπτώσεις για τη χώρα μας θα είναι ιδιαίτερα δυσμενείς και θα μας πάνε
αρκετά χρόνια πίσω όσον αφορά την αναπτυξιακή και επενδυτική πορεία της, αντιστρέφοντας τη
σημαντική πρόοδο που είχε συντελεστεί μέχρι σήμερα, πετυχαίνοντας να δανειζόμαστε από τις
αγορές με επιτόκιο κοντά στο 0,9%.
Θα σημειωθούν επίσης σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές και επαγγελματικές συνήθειες και
πρακτικές με μια σειρά από οικονομικές δραστηριότητες να υποφέρουν και να υπολειτουργούν για
μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό (εκτιμάται
ότι ο τουρισμός θα χρειαστεί περίπου ένα 10μηνο προκειμένου να έρθει σε προ κοροναϊού εποχή),
την αναψυχή και τη διασκέδαση, την πώληση διαρκών και πολυτελών καταναλωτικών αγαθών, τα
αεροπορικά και ακτοπλοϊκά ταξίδια και τις μεγάλες κοινωνικές και επαγγελματικές συναθροίσεις και
εκδηλώσεις.
Η ελληνική οικονομία ως γνωστόν, είναι εξαιρετικά αδύναμη, με πολύ φτωχούς ρυθμούς ανάπτυξης
(μόλις 1,9% για το 2019), χαμηλότατες επενδύσεις, περιορισμένη κατανάλωση, χαμηλή
παραγωγικότητα, αρνητική καθαρή αποταμίευση και ροπή προς έλλειμμα στις διεθνείς εμπορικές
συναλλαγές. Το χρέος της είναι μεγαλύτερο από ποτέ (356 δις, ή 185% του ΑΕΠ). Τα νούμερα όπως
αντιλαμβανόμαστε μόνο περιθώριο για εφησυχασμό δεν αφήνουν, στο κυβερνητικό επιτελείο.
Βέβαια η έγκαιρη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας, –
αντίδραση που επαινέθηκε παγκοσμίως – ίσως να συμβάλλει στη μείωση των αρνητικών συνεπειών
της, για την τουριστική μας βιομηχανία. Αν λοιπόν κάποια χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου επιλεγεί ως
τόπος αναψυχής, αυτή σύμφωνα με τις διεθνείς εκτιμήσεις και αναφορές θα είναι η Ελλάδα.
Αν λοιπόν έχουμε κρατήσεις και κατ’ επέκταση αφίξεις τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, τότε η μείωση
του ΑΕΠ της χώρας θα κινηθεί κοντά στο 5% με 6%.
Καταλήγουμε λοιπόν, στο γεγονός ότι το κρισιμότερο σημείο για την αντιμετώπιση της επόμενης
μέρας, είναι η διάρκεια της κρίσης. Η διάρκεια θα καθορίσει τα βήματα για την επανεκκίνηση της
ελληνικής οικονομίας. Ελπίζουμε και ευχόμαστε αυτή η διάρκεια να είναι παροδική.
Αξίζει να τονίσουμε πως σημαντικό ρόλο στη γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας θα παίξει ρόλο και
η ανύπαρκτη αλληλεγγύη της ευρωζώνης. Αν λοιπόν η αλληλεγγύη αυτή εμφανιστεί έστω και την
ύστατη στιγμή, τότε όλη αυτή η περιπέτεια θα είναι μια κακιά ανάμνηση. Και η αλληλεγγύη δεν
έρχεται με αποφάσεις όπως αυτή που έλαβε στην τελευταία του τηλεδιάσκεψη το Eurogroup.
Επιβάλλεται όλοι οι ηγέτες της Ευρώπης και κυρίως αυτοί του πλούσιου Βορρά, να αντιληφθούν ότι
οι χώρες του Νότου δεν αντέχουν άλλες μνημονιακές πολιτικές.
Αν η Ευρώπη θέλει να έχει αύριο, πρέπει να σκύψει ουσιαστικά στο σήμερα, στο τώρα. Η κρίση αυτή,
είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία της Ε.Ε. να βγει πιο δυνατή, πιο συμπαγής, πιο αλληλέγγυα, πιο
ενωμένη από ποτέ.
Ας ελπίσουμε και ας ευχηθούμε αυτή η Ανάσταση του Κυρίου να είναι και η πραγματική ανάσταση
της Ε.Ε. Οι ευκαιρίες έρχονται και φεύγουν. Ας μη χάσουμε άλλη μια.
Σύντομο Βιογραφικό
Κυριάκος Σκυφτός, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Ο Κυριάκος Σκυφτός είναι καθηγητής στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
κατέχει Θέση στο μόνιμο Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό (ΕΤΕΠ) στο Γενικό Τμήμα
του Πανεπιστημίου στα Ψαχνά Ευβοίας. Έχει εργασθεί επί σειρά ετών στο ΑΤΕΙ: Ανώτατο
Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Στερεάς Ελλάδας, στη θέση: Μόνιμο Ειδικό Τεχνικό
Εργαστηριακό Προσωπικό (ΕΤΕΠ) στο τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης &
Οικονομίας και μετέπειτα στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Έχει πάρει μέρος σε
συνέδρια και ημερίδες ως σύνεδρος και κεντρικός ομιλητής σχετικά με το αντικείμενό του.
Έχει στο ενεργητικό του δημοσιεύσεις και συγγράμματα:
«Επιχειρησιακές Επικοινωνίες από τη θεωρία στην πράξη» Συγγραφείς: Δεριζιώτης Χ.,
Χαροκόπος Ι., Σκυφτός Κ., Εκδόσεις Σοφία, Θεσσαλονίκη 2006. «Διοίκηση Μάρκετινγκ
Σύγχρονες Τάσεις και Μορφές» Συγγραφείς:. Βασιλειάδης Λ., Σκυφτός Κ., Γκάβαλη Ε,
Εκδόσεις Τσιότρας Αθήνα 2018.
